در دنیای پیشرفته‌ی پزشکی امروزی، مواد طبیعی همچنان نقش محوری در توسعه‌ی درمان‌های نوین ایفا می‌کنند. یکی از این مواد، کانابیدیول (CBD)، به دلیل خواص درمانی چشمگیر خود، توجه گسترده‌ای را در حوزه‌ی پزشکی و علم داروسازی به خود جلب کرده است. CBD، یک ترکیب غیرروان‌گردان موجود در گیاه کانابیس، امروزه به عنوان یک جزء مهم در محصولات متنوع دارویی و بهداشتی شناخته می‌شود. اما اگر اسم کانابیدیول را جستجو کنید متوجه خواهید شد که یکی از منابع اصلی این ماده، گیاه ماریجوانا است. در ادامه به استخراج کانابیدیول و منابع مختلف استخراج این ماده اشاره خواهیم کرد/
کانابیدیول چیست ؟
کانابیدیول (CBD) یکی از بیش از صد ترکیب شیمیایی موجود در گیاه کانابیس ساتیوا است که به آن‌ها کانابینوئیدها گفته می‌شود. در میان این ترکیبات، CBD و تتراهیدروکانابینول (THC) دو مورد از شناخته‌شده‌ترین و مطالعه‌شده‌ترین هستند. در حالی که THC برای اثرات روان‌گردانی‌اش شناخته شده است، CBD این خصوصیت را ندارد و اثرات مخدری ایجاد نمی‌کند.
CBD معمولاً از گیاه کنف استخراج می‌شود، که نوعی از کانابیس ساتیوا با مقادیر بسیار کم THC است. به دلیل نبودن اثرات روان‌گردان، CBD به عنوان ماده‌ای مورد علاقه در محصولات پزشکی و بهداشتی مطرح شده است.
تحقیقات نشان داده‌اند که CBD می‌تواند برای مجموعه‌ای از شرایط پزشکی مفید باشد، از جمله:
- کاهش درد و التهاب
- تسکین اضطراب و افسردگی
- کمک به کنترل اختلالات خواب
- کاهش حالت تهوع و استفراغ، به‌ویژه در بیماران تحت شیمی‌درمانی
- بهبود علائم برخی از بیماری‌های نورولوژیکی، مانند صرع و ام‌اس
با این حال، هنوز تحقیقات بیشتری نیاز است تا تمام جنبه‌های تأثیرات و فواید احتمالی CBD به طور کامل درک و تأیید شود. همچنین، محصولات مبتنی بر CBD در بسیاری از کشورها تحت قوانین و مقررات خاصی قرار دارند که باید در نظر گرفته شوند.
گیاهان حاوی کانابیدیول CBD
کانابیدیول (CBD) عمدتاً از دو منبع اصلی استخراج می‌شود: گیاه کنف (Hemp) و گیاه ماریجوانا (که هر دو از خانواده‌ی کانابیس ساتیوا هستند). هر دوی این منابع دارای ویژگی‌ها و مزایای خاص خود هستند:
- کنف (Hemp):
- کنف گیاهی است که غلظت بسیار پایینی از THC (معمولاً کمتر از 0.3%) دارد.
- این گیاه حاوی مقادیر بالایی از CBD است و به همین دلیل، منبع اصلی برای استخراج CBD در صنعت محسوب می‌شود.
- استفاده از کنف برای استخراج CBD به دلیل محتوای کم THC آن، مزیت‌های قانونی و ایمنی بیشتری دارد و محصولات حاصل از آن معمولاً قانونی‌تر هستند.
- ماریجوانا:
- ماریجوانا حاوی مقادیر بالاتری از THC است و به همین دلیل، اثرات روان‌گردان دارد.
- استخراج CBD از ماریجوانا می‌تواند باعث تولید محصولاتی شود که حاوی مقادیر بیشتری از THC هستند.
- در بسیاری از کشورها، استفاده و فرآوری ماریجوانا به دلیل محتوای بالای THC، محدودیت‌های قانونی دارد.
به طور خلاصه، در حالی که هم کنف و هم ماریجوانا می‌توانند منابعی برای استخراج CBD باشند، اما به دلایل قانونی و به دلیل محتوای پایین THC، کنف به عنوان منبع اصلی ترجیح داده می‌شود. این انتخاب همچنین به تولید محصولاتی کمک می‌کند که برای مصارف پزشکی و درمانی مناسب‌تر و بدون اثرات روان‌گردان هستند.
استخراج CBD از گیاه کنف
استخراج CBD از گیاه کنف، فرآیندی است که در آن کانابیدیول (CBD)، یکی از ترکیبات شناخته شده در گیاه کنف، استخراج می‌شود. این فرآیند از چندین مرحله مختلف تشکیل شده است:
- انتخاب گیاه: ابتدا باید گیاه کنف با کیفیت بالا و حاوی میزان مناسبی CBD انتخاب شود.
- برداشت و خشک کردن: پس از برداشت، گیاهان خشک می‌شوند تا رطوبت آن‌ها کاهش یابد.
- آسیاب کردن: گیاهان خشک شده به قطعات کوچکتر آسیاب می‌شوند تا فرآیند استخراج آسان‌تر شود.
- استخراج: مرحله استخراج می‌تواند با روش‌های مختلفی انجام شود. سه روش رایج عبارتند از:
- استخراج با CO2 فوق بحرانی: این روش از دی‌اکسید کربن (CO2) در حالت فوق بحرانی استفاده می‌کند تا CBD را از گیاه جدا کند. این روش گران است اما محصول نهایی با کیفیت بالا و خالص است.
- استخراج با الکل: در این روش از الکل به عنوان حلال استفاده می‌شود. این روش ساده‌تر و ارزان‌تر است، اما خطر آلودگی محصول با حلال وجود دارد.
- استخراج با روغن: این روش شامل استفاده از روغن‌هایی مانند روغن زیتون برای استخراج CBD است. این روش بسیار ایمن است اما کارآمدی کمتری دارد.
- پاک‌سازی و تصفیه: بعد از استخراج، ترکیبات استخراج شده تصفیه می‌شوند تا از هرگونه ناخالصی و مواد زائد پاک شوند.
- تولید محصول نهایی: CBD استخراج شده می‌تواند به شکل‌های مختلفی مانند روغن CBD، کپسول، محصولات موضعی و غیره تبدیل شود.
این فرآیند نیاز به تجهیزات خاصی دارد و باید در شرایط کنترل شده و با رعایت استانداردهای ایمنی انجام شود. استخراج CBD در بسیاری از کشورها تحت قوانین و مقررات خاصی قرار دارد.
